Tekeningen lezen 5

Er zijn een paar archetypische vormen 
die we kunnen onderscheiden in kindertekeningen:
Het vierkant
Het kruis
De driehoek
De cirkel
De spiraal

Het vierkant heeft te maken met de materie, 
gelijkmatigheid, concentratie, kubus, labyrint.
Het afgrenzen van bezit, soms is dit goed, soms niet.
Kinderen spelen grens spelletjes, 
er wordt een lijn getrokken waar een ander niet over mag, 
zo leren ze spelenderwijs zich te houden 
aan de grenzen van een ander 
én hun eigen grenzen in de gaten te houden. 
Een negatieve vorm van grenzen aangeven is de gevangenis.
Het tekenen van een vierkant betekent 
dat een kind grenzen kan maken en respecteren, 
Een ander aspect van een vierkant zijn de 4 zijden: 
symbolisch leert het kind eerst lichamelijk dan geestelijk 
de dingen van meerdere kanten te bekijken.
*
Het labyrint: er wordt een uitweg gevonden uit problemen. 
Veel computerspelletjes hebben dit element.
Het tekenen van een labyrint wijst naar het zoeken van een uitweg
 en het helpt het kind om zich te concentreren.
 *
Het kruis heeft te maken met de eigen weg gaan, 
wegwijzer, dood en bevrijding, identiteit, keuzes maken.
Het geeft aan dat er een eigen wil ontstaat. 
Het doorkruisen van andermans meningen 
er dwars tegenin gaan, 
ook in het spel zien we botsingen en kruisingen.
We noemen deze periode wel de peuterpubertijd.

Driehoekige vlaggetjes.

De driehoek heeft de vorm van een piramide, 
mannelijk en vrouwelijk, goddelijk, gevaar, 
driehoeksverhouding, geeft een richting aan, dynamisch. 
Vader, moeder, kind.
De driehoek met de punt naar beneden is het vrouwelijke, 
de driehoek met de punt naar boven is het mannelijke. 
 De davidsster heeft beide driehoeken in zich 
en staat voor het goddelijke dat zich verbind met de materie.
De driehoek vinden we oa bij verkeersborden terug, 
het betekend gevaar, 
Het getal 3 en de driehoek staan voor een tijdspanne: 
verleden, heden, toekomst.
Geboorte, leven, sterven. 
Het getal 3 staat voor actie, 
in sprookjes moet de held 3 beproevingen doen.

In kindertekeningen vinden we de driehoek als dak boven een huis 
= driehoek verhouding met de ouders en kind.
Bij Pubers vinden we vaak constructietekeningen met een driehoeken 
omdat zij een nieuwe relatie zoeken met de ouders. 
Het kan ook aangeven dat er spanningen zijn tussen het kind en de ouders.

De cirkel heeft te maken met: oneindigheid,
 bescherming, volmaaktheid, mandala.
deze vorm wordt gemaakt 
als er een innerlijk gevoel van eenheid is ervaren.
 Het is de eerste uiting van een bewustwording 
tussen binnenwereld en buitenwereld.

Een spiraal begint ergens en eindigt ergens. 
Ze symboliseren het begin en einde bv. van het leven of een periode.
Als kinderen spiralen tekenen 
dan kunnen we dat zien als een teken van ontwikkeling, 
een begin van besef van tijd, van begin en eind en met groei.
De spiraal heeft te maken met: energie, 
terugkeer, leven en dood, ontwikkeling. 
 

Tekeningen lezen 4

Als je kindertekeningen wilt begrijpen 
zijn de volgende punten belangrijk:
  Blijf kijken naar de kinderen als ze aan het werk zijn.
Kinderen en volwassenen willen gezien worden.
Er is een therapievorm die dat gebruikt, je zegt dan letterlijk:
“ik zie, dat je dit of dat aan het doen bent.”
 
Maak aantekeningen.
Ga mee in de denkwereld van het kind.
Spiegel het gedrag van het kind 
en accepteer het kind voor 100% zoals het is. 
Het is goed zoals je bent!
En de meest belangrijk tip: 
Een tekening  geeft je de gelegenheid om vragen te stellen. 

(Tekening van een kind uit een oorlogssituatie)

Tekeningen lezen 3

 

Een tekening geeft de gelegenheid om vragen te stellen.

Doe dat ook als je iets opvallends ziet,

het kan zijn dat het kind gaat praten over wat hem dwars zit

maar je eigen interpretatie kan ook anders zijn dan het kind bedoelt.

Bijzondere tekens waar we op kunnen letten:
1   De eerste indruk: 
vrolijk, droevig, angstig?
     Welk gevoel roept de tekening op?
           Probeer je te verplaatsen in de tekening, 
voel, hoor en zie hoe de figuren zich gedragen
 tov elkaar en zichzelf.
2     Intuïtie, 
soms zie je een intuïtieve betekenis, stel hier vragen over.
3     Kijk naar vergissingen, 
ongelukjes, wat is er overgetekend, wat mislukt, wat is/gaat er fout?
4     Let op barrières, 
bv. een boom, persoon, plant ed.
5     Kijk naar wat ontbreekt 
Dit is een lastige maar wat ontbreekt aan de tekening 
aan personen, dingen, omstandigheden? 
Vaak geeft dat aanwijzingen over dat gene wat ontbreekt 
in het leven van de tekenaar.
6     Wat staat centraal? 
Dit geeft aanwijzingen voor de kern van het probleem 
of wat er op dit moment belangrijk is in het leven van de maker,.
7     Lichaamsverhoudingen: 
wat wordt weggelaten, klein gelaten, onbelangrijk gevonden, 
overdreven benadrukt, conflicten, schuldgevoelens, schaamte?
8     Vervormingen: 
welk lichaamsdeel is vervormd, welk onderwerp is vervormd, 
is het onzeker getekend, agressief, vaag, 
deze onderdelen vragen om verzorging of begrip.
9     Wegstrepen: 
als een kind zichzelf steeds doorstreept 
kunnen we ons afvragen of het zich wegcijfert. 
Welk lichaamsdeel wordt weggestreept, 
wat wordt weggelaten of vergeten?
10   Wat wordt er wel getekend? 
Wat zouden ze kunnen beteken, hoe vaak komen ze voor, 
lijken bomen, huizen, voorwerpen op mensen? 
In welke houding staan ze, wat drukken ze uit.
11    Vanuit welk perspectief is er getekend? 
Waar is de horizon?
12    Is er een onderlijn getekend? 
Hoe hoog klopt die met de leeftijdsfase van het kind?
13    Eigen cultuur: 
let op aanwijzingen uit de eigen cultuur en afkomst van het kind,   
familie verhoudingen zijn ook vaak cultuur bepalend. 
Turkse moeders krijgen vaak een sjaal voor het gezicht getekend.
14    Jaarindeling: 
let op de verschillende jaar gebeurtenissen, kerst, Pasen, de Sint, ed. 
Als de gebeurtenis voorbij is wordt er dan nog lang over getekend?
15    Inkapselingen: 
zijn de figuren ingekapseld door een regenboog, 
een cirkel, springtouw, een cirkel van bescherming, waarvoor dan?
16    In de hand:
hebben de figuren iets in de hand? 
Een bezem, knuppel, lepel, en waarom, 
mogelijk is dat controle hebben over de omgeving.
17    Achterkant: 
bekijk ook de achterkant van de tekening, 
is die eerder of later gemaakt, is het kind op nieuwe begonnen, 
wat was er niet in orde, wat was er mislukt? Soms is dit het conflict.
18    Twee tekeningen op elkaar: 
leg eens 2 tekeningen op elkaar en kijk of de figuren op dezelfde plaats staan, 
vaak is dit teken van belang, wie is het, wat die hij/zij?
19    Onderstreept: 
als figuren in de tekening onderstreept worden 
krijgt deze figuur meer stevigheid onder de voeten.
20   Woorden:
als er woorden bij de tekening worden gezet als uitleg van de betekenis 
is de maker bang dat de tekening niet wordt begrepen, 
waarom is die extra uitleg nodig?
21    Boven het hoofd: 
wat hangt er boven het hoofd van de mensen in de tekening?
22   Richting: 
in welke richting lopen figuren, wat kan er dan gebeuren, 
wat is de symbolische betekenis van die richting?
23   Zwaaien: 
personen die zwaaien, wordt er afscheid genomen 
of vragen ze aandacht?
24   Abstracte tekeningen:
 vraag aan de maker de titel, 
kijk naar kleuren, vormen en dynamiek van de lijnvoering.
25   Ruimte: 
hoeveel ruimte neemt de persoon voor zichzelf in?
26   Extra: 
zijn er extra randen getekend, 
betekend dit dat het kind extra grenzen wil?
27   Kleuren: 
wat betekenen de kleuren in de tekening?
28   Ruimten:
hoe zijn de ruimten verdeeld wat betreft symboliek, 
wat staat er in?
29   Fantasie uitbeelding: 
zit er een verhaal in de tekening, kan het  kind er iets over vertellen,
 hoe is de tekening ontstaan, 
wil het kind perse dat alles klopt en moet lijken naar de werkelijkheid?
Wat klopt er dan niet? 
Kan het kind fouten accepteren, 
kan het zoeken naar een eigen oplossing om een vorm te vinden?
30   Natekenen: 
met 7-8 jaar tekenen kinderen vaak onderwerpen 
      auto’s, poppetjes dieren ed van elkaar na, kinderen willen niet
      opvallen en mooi tekenen. 
Dit past bij het groepsgebeuren en
      sociale contacten van deze leeftijd.
31   Röntgen tekeningen:
bv. de baby wordt getekend in de buik van
      de moeder, het huisraad wordt in het huis getekend 5-8 jaar
32  Natuur: 3-4- jaar 
Kinderen gaan zon, gras, regen en wolken tekenen, 
dat betekend dat het kind zijn natuurlijke angst kan beheersen,
      doordat het symbolen heeft gevonden die het op
      de buitenwereld kan projecteren.     
      33  Verleden / toekomst gericht
     Tot 6 jaar rijden auto’s ed.naar links,
 kinderen verwerken het verleden nog.
 Later rijden auto’s naar rechts, toekomstgericht
 en heeft te maken met zelfbewustzijn

 

 

Tekeningen lezen 2

 

Wat zie je aan de tekening?

In een tekening kunnen we verschillende lagen herkennen:

1^ste laag = iets actueels.

2^de laag = een persoonlijk gevoel van het kind

3^de laag = een universele betekenis.

1  Het is niet altijd nodig een kindertekening
 te begrijpen of te interpreteren. 
Het belangrijkste is dat kinderen de gelegenheid krijgen 
hun eigen tekeningen uit te werken.

2  Kinderen tekenen ook omdat ze het leuk vinden 
of omdat het een opdracht is van de juf. 
We hoeven niet overal iets achter te zoeken.

3  We kunnen in iedere tekening zien wat we willen zien maar 
we moeten onze interpretaties wèl kunnen beargumenteren.

4  Het eigen, eerste gevoel bij het zien van een tekening is belangrijk, 
en zegt ook iets over onze eigen ervaringen of gevoelens
 en die hoeven niet hetzelfde te zijn als die van het kind.
5  Kijk niet te subjectief en niet te objectief, 
probeer een goede middenweg te vinden.

Wat is belangrijk bij het interpreteren van een tekening: 
*  Onze waarneming: kritisch kijken, wat is er allemaal te zien.
*  Waren er kleurpotloden aanwezig, heeft het kind kleur gebruikt?   
*  Was er genoeg tijd om te tekenen, of niet?
*  We moeten kennis hebben van de symbolische betekenis van
    kleuren, vormen en dieren, mensen en natuurverschijnselen ed.           
*  De leeftijds/ ontwikkelingsfase van het kind
*  De actuele levens en gezinsomstandigheden van het kind 
(is het ziek, gaat het verhuizen, komt er een baby, gaan de ouders scheiden, 
* Wanneer is de tekening gemaakt, hoe, op welke manier, leeftijd,)
*  De betekenis van metaforische uitdrukkingen weten.
(bv vast zitten, te hoog grijpen.)
*   De ouders zijn de beste deskundigen op het gebied van hun kind
(bv. een kind heeft een nieuwe rode pyjama 
en tekent zichzelf met die pyjama aan in bed,
 rood heeft een betekenis en we kunnen hier een hele analyse op los laten 
als we niet weten dat die rode pyjama de lievelings pyjama is van het kind.)
*   Compensatie: het is belangrijk om er achter te komen of het kind
in een tekening het probleem compenseert of complementeert. 
Bv. een meegaand kind tekent geweld; 
dat kan een compensatie zijn voor ingehouden woede. 
* Complementatie: een kind is getuige van veel ruzies en tekent
   vechtende mensen, dit is een tekening uit de realiteit maar we 
   weten niet hoe het kind de ruzies ervaart.

 

Tekeningen lezen 1

 

In het boek kinderen geven tekens 
staat alle informatie over het leren lezen van kindertekeningen.
Eén van de tekens is het gebruik van het blad papier.
Dat kwam in de vorige blog even ter sprake.

                                 De betekenis van de vier hoeken van een tekening:

 

       Vader/ geestelijke zaken                                                                             toekomst

                                                                                                                  Bewustwording

                                                                                                               gewetens vorming

 

het middelpunt, het zelf

                                             

 

      Begin                                                                                                     moeder/ aarde.

      Collectief onderbewuste

De symboliek van de ruimte in een tekening:
De hele bovenkant: 
Het geestelijke, het goddelijke, de hemel, lucht, geest, vuur, bovenbewustzijn.
Links boven: 
verhouding tot de vaderfiguur, 
het verleden, religie, het goddelijke, verlangens.
Rechts boven: 
toekomst, normen en waarden, doel, toegang tot het bewuste, activiteit.

***
De hele onderrand: 
de basis, worteling, diepte, aarde, water, onderbewustzijn.
Links onder: 
collectie onbewuste, aanvang, regressie, geboorte, oorsprong, begin.
Rechtsonder: 
draagkracht, natuur, lichaam, materie, 
verhouding tot de moeder, wending tot de ander, aarde.

***
Linkerkant: 
het verleden, verlangens, het onbewuste, teruggang, regressie
Rechterkant: 
toekomst, het bewuste, activiteiten.
Het middelpunt: 
als de hoeken van  het papier evenwichtig zijn gebruikt 
dan heeft wat in het midden is getekend is
 een zeer persoonlijke betekenis voor de maker.

*** 
Voor linkshandigen kan het tegenovergestelde gelden.

Kinderen geven tekens

 

Als je de taal van kindertekeningen begrijpt 

                                      dan kan je als ouder en leerkracht 

'zien' wat er in het hoofd van je kind omgaat 

als het kind tekent.

Tekenen is een non verbale taal en dat kan handig zijn 

als het kind (nog) geen woorden kan geven aan zijn emoties. 

Als het allemaal teveel is.

 

Vandaag stond er op facebook 

een mooi verhaal van Eveline Ruitenberg.

Eveline Ruitenberg houd zich bezig 

met de betekenis van kindertekeningen.

Ze geeft ook een link naar een gratis e-book. 

Zelf kan ik niets met dit aspect.

Opvallende tekeningen laat ik vaak wel even zien aan de leerkracht.

Ben je geïnteresseerd in kindertekeningen lees dan door.

 

Kinderen beter begrijpen

tnS

Marieke geeft les aan kinderen in de leeftijd van 8-10 jaar.

Ook aan Sam. De moeder van Sam is ziek.

Dat geeft behoorlijk wat spanningen thuis.

In de klas komen deze spanningen dagelijks tot uiting.

Sam wordt dan plots erg boos.

Regelmatig vliegen er spullen door het lokaal

of worden er stoelen omver getrapt.

Marieke heeft geprobeerd met Sam te praten

Sam wil daar niks van weten; ‘ik ben nu eindelijk niet thuis

dus dan ga ik daar zeker niet over praten’.

Frustrerend, want Marieke wil hem graag helpen.

Ze verdiept zich in de beeldentaal van kindertekeningen.

Het lijkt wel alsof Sam dit aanvoelt

Twee weken na de start van haar training

staat hij in de deuropening van Marieke’s kantoor.

Met een tekening.

‘Deze is voor jou!’

‘Je hoeft er niks mee te doen.

Je hoeft hem alleen maar op te hangen.’

Deze tekening is een van velen.

Iedere week brengt Sam een tekening.

En Marieke hangt ze allemaal achter elkaar op.

Eveline heeft de tekeningen mogen zien.

De tekeningen laten een prachtige ontwikkeling zien.

In de eerste tekeningen is er veel onrust, dynamiek en ontlading.

Veel gebeurt er in de rechter-onderhoek van het blad,

dat met de moederfiguur geassocieerd wordt.

Felle, warme kleuren, tegenstellingen, vechten, verdedigen…

het zijn allemaal dingen die in de tekening tot uiting komen.

Na een aantal weken worden de tekeningen rustiger;

lijngebruik wordt ‘soepeler’, de kleuren verzachten,

de dynamiek neemt af

en het thema verandert voor het eerst sinds weken.

De tekeningen lijken een uitlaatklep te zijn voor Sam.

Hij voelt aan dat Marieke zijn tekeningen en hem beter begrijpt.

Marieke ziet beter hoe Sam de dingen ervaart

en waar hij behoefte aan heeft.

Het uitspreken van die behoeftes is voor Sam niet makkelijk.

Ook zijn gevoelens uiten is moeilijk.

Maar door de tekeningen begrijpt Marieke beter wat er in Sam omgaat

en heeft zij aanknopingspunten en richting voor gesprekken met Sam.

Ze kan beter inspelen op zijn behoeften.

Sam krijgt de mogelijkheid om zelfstandig naar een plek te gaan

waar hij tot zichzelf kan komen als hij daar behoefte aan heeft.

Hij krijgt meer zelfstandigheid

en een schetsboek waarin hij mag tekenen als hij dat wil.

Het helpt.

Sam’s boze buien in de klas nemen af.

Er vliegen geen spullen meer door de klas

en de leerkrachten ervaren meer rust en veiligheid in de klas.

Wil je meer weten over wat kinderen vertellen met hun tekeningen?

Download dan hier het gratis e-book :

https://evelineruitenberg.com/download-e-book-hoe.../...