Het creatieve proces verloopt, volgens Betty Edwards, in 5 fasen.
Als ze het heeft over creatieve mensen
dan heeft ze het niet alleen over kunstenaars
maar ook over uitvinders of wetenschappers
die een oplossing zoeken voor iets wat betrekking heeft op hun onderzoek.
Het creatieve proces werkt ook voor gewone mensen met 'gewone' problemen.
1 Het begint allemaal met het stellen van de juiste vraag!
Vooral de scheppende mens gaat vaak uit zichzelf actief op zoek,
hij probeert problemen op te lossen die nog niemand anders heeft gezien.
Ze worden gegrepen of ingehaald door een idee of een probleem
dat moeilijk op te lossen is.
Het formuleren van een vraagstuk is vaak belangrijker dan de oplossing.
Creativiteit wordt geactiveerd door vragen als:
Wat zou er gebeuren als….
Wat nog meer als…
De linkerhersenhelft is hier aan het werk
2 Verzamelen van informatie.
Als de vraag geformuleerd is dan is de volgende stap informatie verzamelen,
lezen, nog eens alles bekijken en bestuderen.
Ook dit is een activiteit van de linkerhersenhelft.
Als de linkerhersenhelft er niet uit komt
schuift hij het ‘probleem’ ten slotte aan de kant.
Vanaf dat punt gaat de rechterhersenhelft met alle informatie aan de slag.
De rechterhersenhelft zend signalen uit in "de kosmos ?" en vangt ze op.
Dit noemen we de incubatietijd.
De incubatietijd kan kort duren maar ook jaren.
Is een onzekere tijd, men maakt zich zorgen, en denkt na.
Het probleem wordt niet losgelaten
maar is op de achtergrond steeds aanwezig.
Tekenen brengt de hersenen tot rust en maakt een venster open.
Als we tekenen krijgen we een tijdloos gevoel,
er is een buiten-bewustzijn-besef.
De rechterhersenhelft is aan het werk.
Dit gevoel komt overeen met het incubatiestadium van het creatieve proces.
Als we tekenen associëren we al tekenend
de vormen die worden getekend met andere vormen,
dit associëren is een onderdeel van het creatieve proces.
Veel kunstenaars werken graag in stilte
ze willen niet gestoord worden door gepraat.
4 Verlichting
Vaak na een ontspannen moment ( bv. in bad, of wandelend in de natuur)
kan er ineens een moment zijn van helder inzicht:
er gaat een lampje branden!
Dat is een aangrijpende ervaring.
In de taal vinden we ook andere benamingen: verlichting, intuïtie, inzicht.
Intuïtie is: bekijken, de kracht en het vermogen om rechtstreeks kennis te krijgen
zonder rationeel denken en gevolgtrekkingen maken.
Inzicht: iets zien wat niet zichtbaar is, inzien, begrijpen,
het vatten van een betekenis.
In een nieuw perspectief zien…
De dingen anders zien… Het licht zien…
Nu zie ik het.
In zo,n helder moment ziet men de oplossing voor het probleem,
het moet dan nog wel worden uitgewerkt en werkzaam gemaakt worden.
De rechterhersenhelft heeft zijn werk gedaan
en de linkerhersenhelft neemt het weer over.
5 De verificatie.
De volgende fase is de fase van geconcentreerd werken
aan de oplossing van het probleem.
Een nieuwe gedacht moet worden getoetst aan de werkelijkheid
en op geldigheid en waarheid, het inzicht wordt vastgelegd.
Er wordt een vorm gevonden voor de oplossing van het probleem
om hem te delen met anderen.
Deze 5 fasen in het creatieve proces
maken duidelijk dat de beide hersenhelften samen werken
bij het oplossen van een probleem,
ze hebben allebei een eigen taak in het geheel.
Het maakt ook duidelijk
dat een eenzijdige ontwikkeling en stimulering
van alleen de linkerhersenhelft zoals nu gebeurt in onze scholen
en in onze maatschappij niet goed is.
Door creatief bezig te zijn stimuleren we de rechterhersenhelft.
Het zou goed zijn als we leren luisteren naar onze intuïtie,
onze inzichten en ingevingen.
Weet dat we belangrijke beslissingen nemen op basis van onze intuïtie.
Volgens Ap Dijksterhuis in het boek: Het slimme onbewuste
stuurt ons onbewuste ons gedrag, ons denken en onze gevoelens.
Het onbewuste heeft een verwerkingscapaciteit
die 200.000 x zo groot is als het bewustzijn.
Moet je een belangrijke beslissing nemen slaap er dan een nachtje over...
