Cowboys en Indianen

 In September is er een schoolfeest met het thema: 

Indianen en cowboys. 

Dat is een leuk en uitgebreid thema. 

Al speurend op internet kreeg ik meer sympathie 
voor de indianen dan voor de cowboys 

Alle verhalen gaan daarom over indianen onderwerpen, oa: 

De jacht, de dromenvanger, de tipi, 
de talking stick en veren, pijlen 
en de totempaal 

                                                        

Het verhaal gaat over de talkingstick.
De talkingstick is de stok die indianen gebruiken als ze vergaderen. 
Degene die de talkingstick in handen heeft 
mag vrijuit praten zolang hij wil. 
Hij krijgt geen straf en wordt niet uitgelachen. 
De rest van de groep is stil en moet luisteren. 
Iedereen krijgt zo alle tijd om zijn zegje te doen.

De talkingstick is versierd met voorwerpen uit de natuur.
Ze hebben een bijzondere betekenis voor de indianen. 

Als voorbeeld heb ik een zelfgemaakte talkingstick meegenomen. 
Als de kinderen iets willen vertellen krijgen ze de stok in handen. 
Zo ervaren ze gelijk hoe de stok werkt. 

Op het blaadje staat al een stok.
De opdracht is: 
Versier de talkingstick met streepjes, rondjes, sterretjes en driehoekjes. 
De talkingstick mag verder versierd worden met veertjes en kraaltjes.

                                  

Het onderwerp inspireerde de juf tot het maken van een eigen talkingstick.
Naderhand hebben een paar kinderen ook een eigen stok gemaakt..

kinderen geven tekens

Een belangrijk boek is het boek van Theresa Foks Appelman.

Ze is sandplay therapeut en creatief therapeut.

Ze heeft het boek geschreven:  

Kinderen geven tekens.

Mevr. Foks geeft cursussen voor leerkrachten, therapeuten en ouders.

Uit de cursus is tenslotte haar boek ontstaan.

In het boek legt ze uit wat we kunnen zien aan kindertekeningen, 

waar we op kunnen letten, 

de betekenis van kleuren en van een aantal symbolen.

Ze legt uit wat we kunnen herkennen 

als kinderen zichzelf tekenen of een huis of een boom.

De tekenontwikkeling is universeel

 en verloopt min of meer volgens een vast patroon.

Een kind gaat rond de 18 maanden tekenen

 als het toevallig een potlood in handen krijgt.

"Als een kind gaat babbelen gaat het ook krabbelen "

De eerste tekening is de krastekening = grenzeloos. 

De tweede vorm is de spiraal, 

daarna ontstaan de slang, stippen (energie), eivormig, 

dwars strepen, de cirkel en tenslotte de mensfiguur. 

De verschillende ontwikkelingsfasen kunnen lange tijd naast elkaar bestaan, 

ook bij een normale ontwikkeling van het kind.

Een tekening geeft vooral de gelegenheid vragen te stellen aan het kind. 

Theresa Foks

     

Gedachten uitdrukken

"Tekeningen en andere kunstvoorwerpen hebben een betekenis.

We moeten de taal van de kunstenaar intuïtief begrijpen.
Elke lijn is een bewering, een uitspraak...
 een manier van communiceren tussen degene die de lijn zet en de toeschouwer.

We kunnen een lijn lezen en zo kunnen we ook een tekening lezen."

Betty Edwards

***

Betty Edwards maakt in haar boeken duidelijk 
op welke manier we onze gedachten en gevoelens 
zichtbaar maken als we tekenen.
Ze maakt duidelijk hoe dat proces werkt.
Onze gedachten worden daardoor waarneembaar 
voor onszelf en anderen.  
             

Tekenen heeft als grote voordeel dat het eenvoudig is
 en voor iedereen bereikbaar.
Je hebt niet veel (dure) spullen en oefening nodig.

Ze geeft een aantal oefeningen die het verduidelijken.

1 Zet verschillende handtekeningen 
in verschillen de gemoedstoestanden.

Voelen we ons rustig dan is ons handschrift normaal.

Als we boos zijn dan valt onze handtekening anders uit 
dan wanneer we opgewekt, verdrietig of bang zijn.
De (hand)tekeningen weerspiegelen ons innerlijk, 
dit is geen bewust proces.
We kunnen de (hand)tekeningen vergelijken en interpreteren.

2 Een andere oefening is:Tekenen 3 lijnen:

De eerste heel snel,

de tweede minder snel,

de derde heel langzaam.
 

Je ziet de snelheid en de traagheid in de lijnen aan de druk, 
de soepelheid en de ruwheid.

Probeer de snelle lijnen eens heel langzaam na te maken.

De lijnen worden anders 
omdat de snelheid waarmee de lijnen gezet zijn niet hetzelfde is.

3 Zet een snelle krul-lijn en probeer die lijn heel langzaam te herhalen.

Teken een langzame gebogen lijn en herhaal die lijn heel snel.

Je kan aan de lijnvoering zien of er snel of langzaam getekend is.

4 Verdeel een A4 vel in 8 gedeelten door het vel te vouwen 
en geven elk vak een nummer.

We tekenen in vakje:

 1 = boosheid

2 = vreugde

   3 = vredigheid

   4 = neerslachtigheid

   5 = menselijke energie

   6 = vrouwelijkheid

   7 = ziekte

   8 = een emotie naar eigen keuze.  
(angst, liefde, eenzaamheid, verwarring)

Gebruik een tekenpotlood.

Elke tekening bestaat uit lijnen, strepen, krassen, recht, gebogen vormen.

In elk vak teken je een lijntekening, 
die weergeeft hoe de emotie voor jou er uit ziet. 
Je mag geen symbolen gebruiken.

Geen harten, geen bloemen, geen pijlen, regenbogen, vraagtekens ed.

Gebruik alleen lijnen: 
snelle lijnen, getand, zwaar, licht, vloeiend, krom, recht, lang, kort, soepel, zacht. 
Druk in lijnen uit wat je voelt.

Denk bv. bij het thema boosheid 
aan de laatste keer dat je erg boos geweest bent.

Stel je voor dat je nu weer zo boos bent. 
Zet nu lijnen op het papier die de boosheid goed weergeven.

De lijnen hoeven niet ‘goed’ te zijn 
en mogen best bijgewerkt worden, uitgegumd ed.

Probeer niet te oordelen over de tekening.
Een tekening is altijd goed als ze jouw gevoel weerspiegelen.

Uit haar onderzoek blijkt dat :

Boosheid wordt vaak  getekend als: donkere lijn, zwaar, hoekig, getand.

 

Vreugde wordt vaak getekend als: lichte lijn, gebogen, stijgend.

Vredigheid wordt vaak getekend als:
 een horizontale lijn, of licht gebogen of dalend.

 

Neerslachtig wordt vaak getekend als: 
een beeld laag in het kader geplaatst.
 

Menselijke energie wordt vaak getekend als: 
uiteenspattende energie.



Vrouwelijkheid wordt vaak getekend met: 

ronde vormen en met kruisende vormen.

 Ziekte wordt vaak getekend als: 
een neerwaartse lijn 

 

Natuurlijk kunnen er variaties zijn binnen dit algemene beeld.
Een tekening kan er ook helemaal van verschillen.
 Iedere ervaring van een emotie is uniek 
en verschild van persoon tot persoon.
Hij verschilt ook in intensiteit.

  
Een tekening maakt de emotie èn de intensiteit zichtbaar .
 Er zijn verschillende manieren 
om te laten zien hoe intensief een emotie is.
Hierboven is boosheid uitgebeeld.

Het is moeilijk om in woorden te zeggen 
wat de tekeningen aangeven.

De tekeningen zijn complex in wat ze uitdrukken, 
met woorden kunnen we dat niet vangen.

Gaat er een lampje branden?

Het creatieve proces verloopt, volgens Betty Edwards, in 5 fasen.

Als ze het heeft over creatieve mensen 

dan heeft ze het niet alleen over kunstenaars 

maar ook over uitvinders of wetenschappers 

die een oplossing zoeken voor iets wat betrekking heeft op hun onderzoek.

Het creatieve proces werkt ook voor gewone mensen met 'gewone' problemen.

                     

1 Het begint allemaal met het stellen van de juiste vraag!

Vooral de scheppende mens gaat vaak uit zichzelf actief op zoek, 

hij probeert problemen op te lossen die nog niemand anders heeft gezien.

Ze worden gegrepen of ingehaald door een idee of een probleem 

dat moeilijk op te lossen is. 

Het formuleren van een vraagstuk is vaak belangrijker dan de oplossing.

Creativiteit wordt geactiveerd door vragen als:

Wat zou er gebeuren als….

Wat doe ik met…..

Wat nog meer als…

De linkerhersenhelft is hier aan het werk

2 Verzamelen van informatie.

Als de vraag geformuleerd is dan is de volgende stap informatie verzamelen, 

lezen, nog eens alles bekijken en bestuderen. 

Ook dit is een activiteit van de linkerhersenhelft.

Als  de linkerhersenhelft er niet uit komt 

schuift hij het  ‘probleem’  ten slotte aan de kant.

Vanaf dat punt gaat de rechterhersenhelft met alle informatie aan de slag.

De rechterhersenhelft zend signalen uit in "de kosmos ?" en vangt ze op.

Dit noemen we de incubatietijd.

De incubatietijd kan kort duren maar ook jaren.

3  De incubatietijd.

Is een onzekere tijd, men maakt zich zorgen, en denkt na.    

Het probleem wordt niet losgelaten 

maar is op de achtergrond steeds aanwezig.           

Tekenen brengt de hersenen tot rust en maakt een venster open.

Als we tekenen krijgen we een tijdloos gevoel,

 er is  een buiten-bewustzijn-besef.

De rechterhersenhelft is aan het werk.

Dit gevoel komt overeen met het incubatiestadium van het creatieve proces.

Als we tekenen associëren we al tekenend 

de vormen die worden getekend met andere vormen, 

dit associëren is een onderdeel van het creatieve proces.

Veel kunstenaars werken graag in stilte 

ze willen niet gestoord worden door gepraat.

4 Verlichting

Vaak na een ontspannen moment ( bv. in bad, of wandelend in de natuur) 

kan er ineens  een moment zijn van helder inzicht: 

er gaat een lampje branden! 

Dat is een aangrijpende ervaring.

In de taal vinden we ook andere benamingen: verlichting, intuïtie, inzicht.

Intuïtie is: bekijken, de kracht en het vermogen om rechtstreeks kennis te krijgen 

zonder rationeel denken en gevolgtrekkingen maken.

Inzicht: iets zien wat niet zichtbaar is, inzien, begrijpen, 

het vatten van een betekenis.

In een nieuw perspectief zien…

De dingen anders zien… Het licht zien… 

Nu zie ik het.

In zo,n helder moment ziet men de oplossing voor het probleem, 

het moet dan nog wel worden uitgewerkt en werkzaam gemaakt worden.

De rechterhersenhelft heeft zijn werk gedaan 

en de linkerhersenhelft neemt het weer over.

5 De verificatie.

De volgende fase is de fase van geconcentreerd werken 

aan de oplossing van het probleem. 

Een nieuwe gedacht moet worden getoetst aan de werkelijkheid 

en op geldigheid en waarheid, het inzicht wordt vastgelegd.

Er wordt een vorm gevonden voor de oplossing van het probleem

 om hem te delen met anderen.

Deze 5 fasen in het creatieve proces 

maken duidelijk dat de beide hersenhelften samen werken 

bij het oplossen van een probleem, 

ze hebben allebei een eigen taak in het geheel.

Het maakt ook duidelijk 

dat een eenzijdige ontwikkeling en stimulering 

van alleen de linkerhersenhelft  zoals nu gebeurt in onze scholen

 en in onze maatschappij niet goed is.

Door creatief bezig te zijn stimuleren we de rechterhersenhelft.

Het zou goed zijn als we leren luisteren naar onze intuïtie,

 onze inzichten en ingevingen.

Weet dat we belangrijke beslissingen nemen op basis van onze intuïtie.

Volgens Ap Dijksterhuis in het boek: Het slimme onbewuste

stuurt ons onbewuste ons gedrag, ons denken en onze gevoelens.

Het onbewuste heeft een verwerkingscapaciteit 

die 200.000 x zo groot is als het bewustzijn.

Moet je een belangrijke beslissing nemen slaap er dan een nachtje over...

Onze hersenen en kijken

Op een andere manier leren kijken is belangrijk bij tekenen.

Maar hoe breng je die manier van kijken aan anderen over?

Het antwoord op die vraag ontdekte ik in de boeken van Betty Edwards.

Toen ik met de tekenlessen begon bij mijn collega 

heb ik allerlei boeken doorgenomen over teken en schilder technieken.

Tekenen en schilderen zelf zijn het probleem niet.

De grote vraag was op dat moment:                                 

Hoe breng ik onder woorden wat ik aan het doen bent 

en hoe laat ik de kinderen kijken

 op een manier die nodig is om te kunnen tekenen?

Op een gegeven moment 

leende ik uit de bibliotheek een boek van Betty Edwards.

Ze heeft meerdere boeken geschreven waaronder: 

Leer tekenen en Leer creatief te zijn.

Ze legt uit hoe het creatieve proces werkt in de hersenen.

Ze leert je op een andere manier naar de wereld om je heen te kijken 

zodat je die kan tekenen.  

Door haar boeken kreeg ik ook de woorden 

om het aan anderen over te brengen. 

De creatieve en artistieke kant zit in je rechterhersenhelft.

Op onze scholen en in onze maatschappij 

spreken we hoofdzakelijk onze linkerhersenhelft aan 

door het zg. lineaire denken, praten, schrijven, rekenen, 

computeren, analyseren, ordenen.

De rechterhersenhelft is de meer holistische kant van ons brein.

Haar eigenschappen zijn: 

dagdromen, ideeën, intuïtie, fantasie, melodie, 

ruimtelijk denken, non-verbale communicatie, ed.

Deze eigenschappen zijn in onze maatschappij ondergewaardeerd.

De boeken van Betty Edwards zijn letterlijk een eyeopener.

Bewegelijk

Primaire reflexen die niet goed geinhibeert zijn in het eerste levensjaar 

kunnen allerlei leer en gedragsproblemen geven.

Door de Kinesiologie Praktijk ben ik in contact gekomen met primaire reflexen.

Het INPP verzorgt signaleringscursussen voor therapeuten en leerkrachten 

waarbij je leert de  primaire reflexen te herkennen en te behandelen. 

De INPP heeft voor scholen een serie oefeningen ontwikkeld  

De oefeningen duren ongeveer een kwartier per dag.

De oefeningen moeten minimaal 9 tot 12 maanden worden volgehouden.

De basisbewegingen zijn eenvoudig.

Stap voor stap worden in een bepaalde volgorde de bewegingspatronen 

van de eerste 6 tot 9 maanden van een baby geoefend tot ze automatisch gaan.

Met de oefeningen worden de reflexen in de natuurlijke volgorde geinhibeerd.

Het verschil tussen INPP en andere programma's 

ter bevordering van het evenwicht en de coördinatie is 

dat de INPP oefeningen het kind helemaal terug nemen 

naar het allereerste begin van de evenwichtstraining.

De klassikale oefeningen zijn vooral bedoeld

 voor kinderen met lichte coördinatie problemen, 

lees, schrijf en overschrijf problemen.

De oefeningen kunnen worden gegeven tijdens de normale gymlessen.

Voor een gym leerkracht is de signaleringsdag een mooie aanvulling.

Als je de signaleringsdag hebt gevolgd mag je de oefeningen geven.

De INPP verzorgt ook een signaleringsdag op school als er voldoende belangstelling is.

Omdat kleuters iedere dag of naar buiten gaan of gymmen 

is het handig om de oefeningen te doen met de kleuters.

Groep 2 is (volgens mij) de beste groep om de oefeningen mee te doen.

Groep 1 wordt gedurende het schooljaar opgevuld met nieuwe leerlingen, 

de kinderen zijn nog erg jong en moeten wennen aan school.

Groep 2 is een vaste groep kinderen.

Het zou fijn zijn als de kinderen zoveel mogelijk 'leer-klaar' zijn voor ze naar groep 3 gaan, 

zodat er dan geen storende primaire reflexen meer zijn.